Hướng dẫn cắt cỏ dại phòng cháy – Công việc quan trọng cần làm tại khu công nghiệp

Hiểm Họa Khôn Lường Từ Cỏ Dại Khô

Bạn có bao giờ nhìn những đám cỏ dại um tùm, khô héo trong mùa khô và tự hỏi liệu chúng có thực sự nguy hiểm? Câu trả lời là CÓ, và mức độ nguy hiểm có thể vượt xa những gì bạn hình dung. Đừng xem thường những thảm thực vật tưởng chừng vô tri này, bởi chúng chính là một trong những “mồi lửa” tiềm ẩn, góp phần gây ra vô số vụ hỏa hoạn nghiêm trọng mỗi năm, đặc biệt là khi thời tiết hanh khô kéo dài.

1. Cỏ Dại Khô – Vật Liệu Bắt Lửa Cực Nhạy

Hãy hình dung cỏ dại, đặc biệt là các loại cỏ thân thảo, cỏ tranh, khi thiếu nước trong điều kiện nhiệt độ cao và độ ẩm thấp của mùa khô hoặc hạn hán, chúng sẽ mất đi lượng nước vốn có. Thân và lá cây trở nên khô giòn, chứa đầy cellulose – một hợp chất hữu cơ cực kỳ dễ cháy. Lúc này, chúng không khác gì những vật liệu dễ cháy như giấy hay gỗ vụn, chỉ cần một nguồn nhiệt nhỏ cũng đủ để bùng phát thành đám cháy lớn.

• Cơ chế bắt lửa: Chỉ một tàn thuốc lá còn cháy dở bị vứt bừa bãi, một tia lửa nhỏ phát sinh từ ống xả xe máy, hoạt động hàn cắt kim loại, chập điện, hoặc thậm chí là hành động đốt rác thải thực vật không kiểm soát gần đó cũng có thể trở thành “mồi” kích hoạt thảm họa.
• Tại sao lại nguy hiểm hơn?: Khác với các vật liệu cháy khác trong nhà, cỏ dại khô thường bao phủ những khu vực rộng lớn, liên tục trên các đất trống, ven đường, xung quanh khu dân cư, nhà xưởng. Điều này tạo điều kiện lý tưởng cho cháy lan.

2. Tốc Độ Cháy Lan Kinh Hoàng và Hậu Quả Khôn Lường

Khi một đám cỏ khô bắt lửa, tốc độ cháy lan của nó có thể khiến bạn kinh ngạc.

• Ngọn lửa dễ dàng lan truyền từ cây cỏ này sang cây cỏ khác, tạo thành một bức tường lửa di chuyển nhanh chóng. Tốc độ này còn được cộng hưởng bởi các yếu tố như gió lớn và địa hình dốc. Chỉ trong vài phút, một đám cháy nhỏ ban đầu có thể lan rộng hàng chục, thậm chí hàng trăm mét vuông.
• Hậu quả:
  • Thiệt hại tài sản: Ngọn lửa từ cỏ khô có thể nhanh chóng bén vào nhà cửa, công trình xây dựng, nhà xưởng, kho bãi, xe cộ, gây thiệt hại tài sản cực kỳ lớn.
  • Mối đe dọa tính mạng: Đám cháy lớn tạo ra khói độc dày đặc, nhiệt độ cao, cản trở lối thoát nạn và gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng con người và động vật.
  • Ảnh hưởng môi trường: Cháy cỏ dại thải ra lượng lớn khí CO, CO2 và các chất ô nhiễm khác vào không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái. Đất đai sau vụ cháy cũng bị suy thoái.
  • Quá tải hệ thống PCCC: Những vụ cháy lớn do cỏ dại đòi hỏi lực lượng phòng cháy chữa cháy phải huy động nhiều nguồn lực, gây áp lực lớn lên hệ thống ứng phó khẩn cấp.

3. “Nhiên Liệu” Cho Đám Cháy: Tại Sao Cần Giảm Thiểu Vật Liệu Cháy?

Trong công tác phòng cháy chữa cháy, theo kinh nghiệm của dịch vụ cây xanh Đà Nẵng VerdantDN, cỏ dại khô và các rác thải thực vật khác (như lá khô, cành cây nhỏ) được xem là “vật liệu cháy” hay “nhiên liệu” (fuel load). Lượng nhiên liệu càng nhiều, đám cháy càng lớn, càng kéo dài và càng khó kiểm soát.

Việc cắt cỏ dại và phát quang bụi rậm chính là hành động trực tiếp nhằm giảm thiểu vật liệu cháy này. Khi bạn loại bỏ hoặc cắt ngắn thảm cỏ khô:

• Giảm lượng nhiên liệu: Ít cỏ khô hơn đồng nghĩa với việc đám cháy (nếu xảy ra) sẽ nhỏ hơn, cường độ thấp hơn.
• Tạo khoảng trống an toàn: Việc cắt cỏ tạo ra những khoảng trống, làm gián đoạn sự liên tục của thảm thực vật dễ cháy. Điều này đóng vai trò như một “đường băng cản lửa” tự nhiên, làm chậm hoặc chặn đứng sự cháy lan, giúp bảo vệ các công trình lân cận. Đây chính là cốt lõi của việc tạo ra không gian phòng thủ (defensible space).
• Tăng hiệu quả chữa cháy: Khi đám cháy nhỏ hơn và lan chậm hơn, lực lượng PCCC sẽ có thêm thời gian và cơ hội để tiếp cận, khống chế và dập tắt đám cháy hiệu quả hơn.

Khi Nào và Bao Lâu Nên Cắt Cỏ Dại Để Ngăn Ngừa Hỏa Hoạn?

Chúng ta đã hiểu rõ nguy cơ cháy tiềm ẩn từ cỏ dại khô. Tuy nhiên, chỉ cắt cỏ thôi là chưa đủ, việc lựa chọn thời điểm thích hợp và duy trì tần suất cắt hợp lý đóng vai trò then chốt quyết định hiệu quả của biện pháp phòng ngừa này. Cắt cỏ quá sớm khi cỏ chưa đủ khô có thể không hiệu quả về mặt phòng cháy, trong khi cắt quá muộn lại đối mặt với rủi ro cao hơn. Vậy, đâu là “thời điểm vàng” để hành động?

1. Yếu Tố Quyết Định Thời Điểm và Tần Suất Cắt Cỏ

Việc xác định lịch trình cắt cỏ phòng cháy không cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố đan xen:

• Yếu tố then chốt – Mùa Vụ:
  • Mùa khô: Đây là thời gian trọng điểm tuyệt đối. Hầu hết các vụ cháy lan từ cỏ dại xảy ra trong mùa khô, khi thời tiết hanh khô, nhiệt độ cao, độ ẩm không khí thấp khiến cỏ khô nhanh chóng và trở thành vật liệu dễ cháy nguy hiểm.
  • Khác biệt vùng miền: Thời điểm mùa khô ở Việt Nam có sự khác biệt: Miền Bắc thường khô từ khoảng tháng 11 đến tháng 4 năm sau; Miền Trung mùa khô kéo dài hơn, có thể từ tháng 1 đến tháng 8, đặc biệt gay gắt ở các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ; Miền Nam mùa khô thường từ tháng 12 đến tháng 5. Bạn cần nắm rõ đặc điểm khí hậu tại địa phương mình để lên kế hoạch phù hợp.
• Điều kiện thời tiết trong ngày:
  • Tránh giờ nắng gắt: Không nên cắt cỏ vào giữa trưa hoặc đầu giờ chiều khi nhiệt độ cao nhất. Nhiệt độ cao không chỉ làm tăng nguy cơ cháy do tia lửa (nếu dùng máy) mà còn gây mất sức, say nắng cho người thực hiện.
  • Tránh ngày gió lớn: Gió lớn làm tăng tốc độ cháy lan một cách chóng mặt nếu không may có sự cố phát lửa. Việc cắt cỏ trong điều kiện gió mạnh cũng tiềm ẩn rủi ro cho người vận hành máy.
  • Thời điểm lý tưởng: Nên cắt cỏ vào sáng sớm hoặc chiều muộn khi trời mát mẻ, lặng gió và có đủ ánh sáng.
• Tốc độ sinh trưởng của cỏ: Các loại cỏ dại khác nhau có tốc độ phát triển khác nhau. Một số loại cỏ chỉ cần vài tuần sau mưa là đã có thể mọc lại um tùm. Do đó, tần suất cắt cần được điều chỉnh dựa trên tốc độ phát triển thực tế của thảm thực vật tại khu vực của bạn.
• Quy định của địa phương: Một số khu dân cư, khu công nghiệp hoặc chính quyền địa phương có thể ban hành quy định PCCC cụ thể về việc phải hoàn thành cắt cỏ, phát quang bụi rậm trước một thời điểm nhất định trong năm hoặc yêu cầu duy trì chiều cao cỏ ở mức an toàn. Hãy tìm hiểu và tuân thủ các quy định này để đảm bảo an toàn cháy nổ và tránh bị xử phạt theo trách nhiệm chủ sở hữu (ví dụ theo Nghị định 50/2024/NĐ-CP).

2. Lịch Trình Cắt Cỏ Phòng Cháy Khuyến Nghị

Dựa trên các yếu tố trên, đây là lịch trình gợi ý bạn có thể tham khảo:

• Đợt cắt chính – Trước mùa khô: Đây là đợt cắt quan trọng nhất. Hãy thực hiện một đợt cắt cỏ, dọn dẹp, phát quang bụi rậm toàn diện ngay trước khi mùa khô cao điểm bắt đầu (ví dụ, cuối mùa mưa hoặc đầu mùa khô). Mục tiêu là giảm thiểu vật liệu cháy tối đa trước khi điều kiện thời tiết trở nên nguy hiểm. Cắt sát gốc nhất có thể.
• Các đợt cắt duy trì – Trong mùa khô:
  • Kiểm tra định kỳ: Trong suốt mùa khô, hãy thường xuyên kiểm tra tình trạng cỏ dại tại khu vực của bạn, đặc biệt là những nơi gần nhà, công trình hoặc nơi có nguy cơ phát sinh nguồn lửa.
  • Cắt bổ sung: Nếu cỏ mọc lại hoặc bạn thấy có nhiều lá khô, cành cây tích tụ, hãy tiến hành cắt tỉa, dọn dẹp bổ sung. Tần suất có thể là hàng tháng hoặc cách tháng, tùy thuộc vào tốc độ mọc lại và mức độ khô hạn. Đặc biệt chú ý trong những đợt nắng nóng kéo dài.
• Lưu ý sau mưa trong mùa khô: Đôi khi trong mùa khô vẫn có những cơn mưa bất chợt. Cỏ có thể mọc lại rất nhanh sau mưa. Nếu mưa xong mà thời tiết lại tiếp tục hanh khô, bạn có thể cần cắt lại để duy trì không gian phòng thủ.

3. Áp Dụng Cho Các Khu Vực Cụ Thể

• Đất trống, đất bỏ hoang: Đây là những khu vực có nguy cơ cao do cỏ thường mọc tự do, không kiểm soát. Trách nhiệm chủ sở hữu là phải đảm bảo cắt cỏ định kỳ, đặc biệt là trước và trong mùa khô. Tần suất cắt ở đây có thể cần nhiều hơn so với sân vườn được chăm sóc.
• Khu dân cư: Tập trung vào việc duy trì không gian phòng thủ xung quanh nhà. Nên cắt cỏ trong phạm vi ít nhất 10-15 mét quanh công trình (tùy thuộc địa hình và quy định). Khuyến khích sự phối hợp giữa các hộ gia đình để tạo thành một vành đai an toàn liên tục.
• Khu công nghiệp, nhà xưởng: Thường có yêu cầu nghiêm ngặt hơn về an toàn cháy nổ. Việc cắt cỏ dại phòng cháy và bảo trì cảnh quan phải được thực hiện thường xuyên bởi đội ngũ chuyên trách hoặc dịch vụ cắt cỏ chuyên nghiệp, tuân thủ chặt chẽ lịch trình và quy định PCCC.

Hướng Dẫn Kỹ Thuật Cắt Cỏ Dại An Toàn và Hiệu Quả: Từ Thủ Công Đến Cơ Giới

Sau khi xác định được thời điểm lý tưởng, bước tiếp theo là lựa chọn phương pháp và thực hiện kỹ thuật cắt cỏ phù hợp. Không phải lúc nào dùng máy cũng là tốt nhất, và ngược lại, phương pháp thủ công cũng có những giới hạn. Việc hiểu rõ ưu nhược điểm của từng cách và nắm vững quy trình an toàn lao động là điều kiện tiên quyết để công việc cắt cỏ dại phòng cháy đạt hiệu quả và tránh được những tai nạn đáng tiếc.

1. Phương Pháp Thủ Công: Khi Nào và Thực Hiện Ra Sao?

Cắt cỏ thủ công bằng các dụng cụ truyền thống vẫn là lựa chọn phù hợp trong một số trường hợp nhất định, đặc biệt khi bạn cần sự tỉ mỉ hoặc không có điều kiện sử dụng máy móc.

• Khi nào nên chọn cắt thủ công?
  • Diện tích nhỏ, sân vườn gia đình.
  • Cắt tỉa ở những vị trí máy khó tiếp cận (góc hẹp, quanh gốc cây cảnh, sát bờ tường).
  • Ngân sách hạn chế, không muốn đầu tư mua máy.
  • Địa hình không bằng phẳng, có nhiều đá hoặc vật cản mà máy dễ bị hư hại.
  • Muốn giảm tiếng ồn và không sử dụng nhiên liệu.
• Dụng cụ phổ biến:
  • Dao phát: Loại dao lớn, lưỡi dài và cong, cán dài, dùng để phát quang bụi rậm, cỏ cao và cứng. Cần lực mạnh và kỹ thuật để sử dụng hiệu quả.
  • Liềm: Lưỡi cong hình bán nguyệt, cán ngắn hơn dao, thích hợp để cắt cỏ mềm, cắt sát gốc ở tư thế ngồi hoặc cúi.
  • Kéo cắt cỏ: Dùng để tỉa chi tiết, cắt cỏ ở những khu vực rất nhỏ hoặc tạo hình cho bãi cỏ.
• Kỹ thuật cắt thủ công an toàn:
  • Luôn cắt sát gốc: Mục tiêu là loại bỏ tối đa phần thân lá dễ cháy.
  • Tư thế đúng: Giữ lưng thẳng khi dùng dao phát, hoặc ngồi vững chãi khi dùng liềm để tránh đau lưng.
  • Dọn dẹp song song: Gom rác thải thực vật đã cắt ngay trong quá trình làm việc để tránh vướng víu và bỏ sót.
  • An toàn là trên hết:
    • Bắt buộc đeo găng tay: Sử dụng găng tay dày, chống cắt để bảo vệ tay khỏi lưỡi dao/liềm sắc bén và gai góc của cỏ.
    • Mang giày/ủng cứng: Bảo vệ chân khỏi vật sắc nhọn ẩn dưới cỏ (đá, mảnh chai, kim loại) và nhát cắt vô tình.
    • Mặc quần dài: Tránh bị cỏ hoặc côn trùng cắn/đốt.
    • Cẩn thận với vật cản: Luôn quan sát kỹ khu vực cắt để tránh va phải đá hoặc vật cứng làm hỏng dụng cụ hoặc gây nguy hiểm.
    • Giữ khoảng cách: Đảm bảo không có người khác ở quá gần khi bạn đang vung dao/liềm.
• Ưu điểm: Chi phí ban đầu thấp, không gây tiếng ồn, không cần nhiên liệu, thân thiện môi trường, kiểm soát cắt chính xác.
• Nhược điểm: Tốn nhiều thời gian và công sức, rất mệt mỏi khi làm diện tích lớn, hiệu quả kém với cỏ quá dày, cứng hoặc phát quang bụi rậm.

2. Phương Pháp Cơ Giới: Sức Mạnh và Hiệu Quả Vượt Trội

Đối với các khu vực rộng lớn, đất trống, hoặc khi cần xử lý cỏ dại dày đặc, cứng đầu, máy cắt cỏ (bao gồm máy phát cỏ đeo vai và máy cắt cỏ đẩy) là giải pháp tối ưu về thời gian và hiệu quả.

• Khi nào nên chọn cắt bằng máy?
  • Diện tích cắt lớn (vài trăm mét vuông trở lên).
  • Cỏ mọc dày, cao, thân cứng, hoặc có lẫn bụi rậm nhỏ.
  • Cần hoàn thành công việc nhanh chóng.
  • Yêu cầu phát quang bụi rậm ở mức độ nhất định.
• Các loại máy phổ biến và đặc điểm:
  • Máy phát cỏ đeo vai (Brush Cutter/String Trimmer): Đây là loại máy linh hoạt và phổ biến nhất cho việc cắt cỏ dại phòng cháy.
    • Động cơ: Phổ biến là động cơ 2 thì (cần pha xăng với nhớt theo tỉ lệ, thường mạnh hơn, nhẹ hơn nhưng ồn và ô nhiễm hơn) và động cơ 4 thì (chạy xăng riêng, nhớt riêng, êm hơn, tiết kiệm xăng hơn nhưng thường nặng và đắt hơn). Động cơ Honda GX35 là một ví dụ điển hình cho loại 4 thì được ưa chuộng về độ bền và ổn định, thường được lắp trên máy của nhiều hãng khác nhau (Giá tham khảo cho máy lắp động cơ Honda GX35: khoảng 4-6 triệu VNĐ).
    • Đầu cắt: Có hai loại chính:
      • Đầu cắt cước (Nylon String Head): Dùng sợi dây cước nhựa để cắt cỏ. Rất hiệu quả với cỏ mềm, cỏ non, cắt ven tường, quanh gốc cây mà không sợ làm hỏng vật cản. An toàn hơn lưỡi kim loại.
      • Lưỡi cắt kim loại (Metal Blade): Bao gồm lưỡi cắt cỏ dạng tròn (2-4 cánh), dạng dao thẳng (2 cánh), hoặc dạng sao (3-4 cánh). Dùng để cắt cỏ già, cứng, lau lách, bụi cây nhỏ. Cần cẩn trọng tối đa khi dùng lưỡi kim loại vì nguy cơ đá văng và hiện tượng “kickback” (máy bị giật ngược lại khi lưỡi va vào vật cứng).
  • Máy cắt cỏ đẩy (Lawn Mower): Thường dùng cho việc duy trì bãi cỏ sân vườn tương đối bằng phẳng. Ít phù hợp hơn cho việc cắt cỏ dại trên địa hình phức tạp hoặc cỏ quá cao. Một số dòng máy của Honda (ví dụ HRJ series) hay Bosch (ví dụ Rotak series, Giá tham khảo: khoảng 4-10 triệu VNĐ tùy model) khá phổ biến cho mục đích này.
  • Máy cắt cỏ/phát cỏ dùng pin: Ngày càng phổ biến cho sân vườn nhỏ và vừa do tính tiện lợi, ít ồn, không khí thải. Các thương hiệu như Makita (Giá tham khảo cho máy phát cỏ pin cơ bản, chưa gồm pin/sạc: khoảng 2-4 triệu VNĐ) hay Bosch có nhiều lựa chọn. Tuy nhiên, công suất và thời gian hoạt động bị giới hạn bởi pin, không phù hợp cho việc nặng và liên tục.
• Lựa chọn máy phù hợp:
  • Diện tích & Loại cỏ: Diện tích lớn, cỏ cứng -> Máy phát cỏ đeo vai động cơ xăng công suất lớn (ví dụ: Husqvarna, Stihl). Sân vườn nhỏ, cỏ mềm -> Máy đẩy hoặc máy pin.
  • Ngân sách: Máy Trung Quốc giá rẻ hơn nhưng độ bền và an toàn có thể không bằng các thương hiệu uy tín từ Nhật, Đức, Thụy Điển.
  • Người sử dụng: Máy 4 thì hoặc máy pin thường dễ khởi động và vận hành hơn máy 2 thì. Trọng lượng máy cũng là yếu tố cần cân nhắc.
• Thương hiệu uy tín và đặc điểm (Ví dụ):
  • Husqvarna: (Thụy Điển) Nổi tiếng với dòng máy phát cỏ 2 thì cực khỏe, bền bỉ, chuyên nghiệp như Husqvarna 143RII (Giá tham khảo: khoảng 6-8 triệu VNĐ). Phù hợp công việc nặng, liên tục. Nhược điểm: Ồn, rung, nặng.
  • Stihl: (Đức) Đối thủ cạnh tranh trực tiếp của Husqvarna, cũng rất mạnh về máy phát cỏ chuyên nghiệp như Stihl FS 250 (Giá tham khảo: khoảng 7-9 triệu VNĐ) hoặc các dòng phổ thông hơn như FS 120. Chất lượng cao, đáng tin cậy.
  • Echo: (Nhật Bản) Cung cấp các dòng máy phát cỏ động cơ xăng bền bỉ, hoạt động ổn định như Echo SRM-266 (Giá tham khảo: khoảng 5-7 triệu VNĐ). Lựa chọn tốt ở phân khúc tầm trung.
  • Makita: (Nhật Bản) Mạnh về dụng cụ điện và pin, nhưng cũng có các máy phát cỏ xăng như Makita EM2500U (Giá tham khảo: khoảng 4-5 triệu VNĐ), được đánh giá tốt về độ bền và dễ sử dụng.
• QUY TRÌNH AN TOÀN KHI SỬ DỤNG MÁY PHÁT CỎ ĐEO VAI: (Cực kỳ quan trọng!)

1. Kiểm tra trước khi vận hành:

• 1. • Nhiên liệu: Đủ xăng? Đã pha nhớt đúng tỉ lệ cho máy 2 thì? Nhớt máy đủ cho máy 4 thì?
     • Bộ lọc gió: Sạch sẽ?
     • Tay ga, công tắc: Hoạt động bình thường?
     • Đầu cắt: Lưỡi cắt cỏ / dây cước còn tốt? Lắp chắc chắn? Tấm chắn bảo vệ đầu cắt có nguyên vẹn và đúng vị trí?
     • Dây đeo: Chắc chắn, điều chỉnh vừa vặn?

2. Trang bị Bảo Hộ Lao Động (PPE) Đầy Đủ: Đây là yêu cầu bắt buộc, không thể bỏ qua!

• 1. • Kính bảo hộ: Chống mảnh vụn, đá nhỏ, cành cây văng vào mắt.
     • Chụp tai chống ồn: Bảo vệ thính giác khỏi tiếng ồn động cơ (đặc biệt là máy 2 thì).
     • Găng tay: Loại dày, chống rung, giúp cầm máy chắc chắn.
     • Quần dài: Loại vải dày, bảo vệ chân.
     • Giày bảo hộ/Ủng cứng: Mũi thép càng tốt, chống trượt, bảo vệ chân khỏi vật sắc nhọn và lưỡi cắt. Tuyệt đối không mang dép, giày vải mỏng, hoặc đi chân trần.

3. Kiểm tra khu vực làm việc:

• 1. • Dọn sạch đá, sỏi, dây kim loại, mảnh chai, đồ chơi… bất cứ thứ gì có thể bị lưỡi cắt văng đi hoặc làm hỏng máy.
     • Yêu cầu mọi người (đặc biệt là trẻ em) và vật nuôi phải đứng xa khu vực làm việc ít nhất 15 mét.
     • Quan sát các chướng ngại vật lớn (gốc cây, hàng rào…).

4. Khởi động máy an toàn: Đặt máy trên mặt đất bằng phẳng, giữ chặt máy, đảm bảo đầu cắt không vướng vào đâu. Làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất (giật dây hoặc bấm nút khởi động).
5. Vận hành đúng kỹ thuật:

• 1. • Đứng vững, hai chân dang rộng bằng vai, giữ thăng bằng.
     • Sử dụng dây đeo đúng cách để máy không dồn hết trọng lượng vào tay.
     • Di chuyển máy nhẹ nhàng từ phải sang trái theo hình vòng cung, giống như đang lia máy. Để máy tự cắt, không ấn mạnh.
     • Luôn giữ đầu cắt song song với mặt đất hoặc hơi nghiêng xuống. Không bao giờ nâng lưỡi cắt kim loại đang quay lên cao quá thắt lưng.
     • Luôn cắt xa người, không cắt về phía chân mình.
     • Cảnh giác cao độ với hiện tượng “kickback” (máy bị đẩy ngược lại) khi lưỡi kim loại va chạm vật cứng.

6. Xử lý sự cố: Nếu máy bị kẹt cỏ, rung lắc bất thường hoặc cần điều chỉnh, luôn tắt động cơ hoàn toàn trước khi kiểm tra hay can thiệp vào đầu cắt.
7. Tiếp nhiên liệu: Tắt máy, để máy nguội bớt vài phút. Mở nắp bình xăng từ từ. Tiếp nhiên liệu ở nơi thoáng, xa nguồn lửa. Lau sạch xăng bị đổ tràn trước khi khởi động lại.

• Ưu điểm: Nhanh, hiệu quả trên diện rộng, xử lý được cỏ cứng và bụi rậm.
• Nhược điểm: Chi phí đầu tư và vận hành cao hơn, ồn ào, rung lắc, tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn nếu không tuân thủ an toàn lao động, đòi hỏi người dùng có sức khỏe và kỹ năng nhất định.

3. Bước Cuối Cùng Không Thể Bỏ Qua: Xử Lý Cỏ Sau Khi Cắt

Công việc chưa kết thúc sau khi bạn đã cắt xong. Việc để lại đống cỏ vừa cắt khô đi tại chỗ sẽ tạo thành một lớp vật liệu dễ cháy mới, thậm chí còn nguy hiểm hơn vì chúng khô rất nhanh.

• Thu gom: Dùng cào để gom toàn bộ cỏ, lá cây, cành nhỏ đã cắt lại thành đống.
• Xử lý:
  • Vận chuyển: Cho vào bao và vận chuyển đến nơi tập kết rác thải quy định của địa phương. Đây là cách an toàn nhất.
  • Ủ phân (Compost): Nếu có điều kiện và biết cách, cỏ cắt có thể được ủ làm phân bón hữu cơ. Tuy nhiên, cần quản lý đống ủ cẩn thận để tránh tự bốc cháy do quá trình phân hủy sinh nhiệt.
  • TUYỆT ĐỐI KHÔNG ĐỐT BỪA BÃI: Nhiều người có thói quen đốt cỏ ngay tại chỗ sau khi cắt. Đây là hành động cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt trong mùa khô và khi có gió lớn. Ngọn lửa rất dễ vượt khỏi tầm kiểm soát, gây cháy lan sang các khu vực xung quanh, nhà cửa, thậm chí gây cháy rừng. Hành vi này còn có thể bị xử phạt theo quy định PCCC.

 

Khung Pháp Lý Về Cắt Cỏ Phòng Cháy: Hiểu Rõ Trách Nhiệm Để Tránh Rủi Ro

Việc cắt cỏ dại không chỉ là hành động tự giác bảo vệ tài sản mà còn là trách nhiệm được pháp luật quy định rõ ràng nhằm đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) cho cộng đồng. Hiểu và tuân thủ đúng các quy định PCCC là cách tốt nhất để bạn tránh các rủi ro pháp lý và góp phần xây dựng môi trường sống, làm việc an toàn hơn.

1. Trách Nhiệm Của Chủ Sở Hữu và Người Quản Lý:

Luật Phòng cháy và chữa cháy cùng các văn bản hướng dẫn, đặc biệt là Nghị định số 50/2024/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 136/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ 15/5/2024), đã quy định rất cụ thể về trách nhiệm của chủ sở hữu, người quản lý đối với nhà ở, công trình, cơ sở sản xuất kinh doanh và đất trống trong việc đảm bảo an toàn cháy nổ.

• Trách nhiệm cốt lõi:
  • Chủ động phòng ngừa: Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, chủ hộ gia đình, chủ sở hữu đất đai, công trình phải chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện các biện pháp PCCC trong phạm vi quản lý của mình. Điều này bao gồm việc thường xuyên kiểm tra, duy trì các điều kiện an toàn PCCC.
  • Thực hiện yêu cầu của cơ quan chức năng: Chấp hành các quyết định, yêu cầu về đảm bảo an toàn PCCC của cơ quan Cảnh sát PCCC và chính quyền địa phương.
  • Giảm thiểu vật liệu cháy: Đây là điểm mấu chốt liên quan trực tiếp đến việc cắt cỏ. Chủ sở hữu, người quản lý có trách nhiệm phải thực hiện các biện pháp giảm thiểu vật liệu cháy, bao gồm việc phát quang bụi rậm, dọn dẹp cỏ dại, rác thải thực vật và các vật liệu dễ cháy khác xung quanh nhà ở, công trình, trong khuôn viên cơ sở và trên các đất trống thuộc quyền sở hữu hoặc quản lý.
  • Đảm bảo lối thoát nạn và tiếp cận chữa cháy: Không để cỏ dại, cây cối mọc um tùm cản trở lối đi, đường giao thông phục vụ chữa cháy, không che khuất các trụ nước, nguồn nước chữa cháy.

2. Các Quy Định Cụ Thể Liên Quan Đến Thảm Thực Vật:

Mặc dù các văn bản pháp luật chung không quy định chính xác “phải cắt cỏ cao bao nhiêu cm”, nhưng tinh thần và các yêu cầu cụ thể nhấn mạnh việc phải quản lý thảm thực vật để không gây nguy cơ cháy.

• Khoảng cách an toàn PCCC: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về An toàn cháy cho nhà và công trình (hiện hành là QCVN 06:2022/BXD và các sửa đổi, bổ sung) quy định về khoảng cách an toàn PCCC giữa các công trình. Mặc dù chủ yếu tập trung vào khoảng cách giữa các tòa nhà, nhưng việc để cỏ dại, vật liệu dễ cháy tồn tại trong khoảng cách này làm tăng nguy cơ cháy lan, đi ngược lại mục tiêu của quy chuẩn. Do đó, việc giữ sạch cỏ dại trong các khoảng cách này là yêu cầu cần thiết.
• Phòng cháy rừng: Luật Lâm nghiệp (ví dụ: Luật số 16/2017/QH14) và các văn bản hướng dẫn có những quy định rất nghiêm ngặt về phòng chống cháy rừng, bao gồm việc cấm các hành vi gây nguy cơ cháy, yêu cầu dọn dẹp thực bì, tạo đường băng cản lửa, đặc biệt trong mùa khô. Các quy định này cũng áp dụng cho khu vực ven rừng.
• Hành lang an toàn: Các quy định về hành lang an toàn lưới điện, giao thông cũng yêu cầu phải giữ sạch cây cối, vật liệu dễ cháy trong phạm vi bảo vệ.
• Cấm đốt thực bì, cỏ dại không kiểm soát: Hành vi đốt cỏ dại, rơm rạ, rác thải thực vật bừa bãi, đặc biệt gần khu dân cư, công trình, ven rừng trong mùa khô là hành vi bị nghiêm cấm và có thể bị xử phạt nặng do tiềm ẩn nguy cơ cháy rất cao.

3. Vai Trò Giám Sát và Chế Tài Xử Phạt:

• Giám sát và kiểm tra: Chính quyền địa phương (UBND cấp xã, phường, thị trấn) và cơ quan Cảnh sát PCCC có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các quy định PCCC tại địa bàn, bao gồm cả việc kiểm tra tình trạng phát quang bụi rậm, dọn dẹp cỏ dại tại các cơ sở, khu dân cư và đất trống.
• Chế tài xử phạt: Nếu không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm về PCCC, bao gồm cả việc để cỏ dại um tùm gây nguy cơ cháy, chủ sở hữu, người quản lý có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình (hiện hành là Nghị định 144/2021/NĐ-CP).
  • Mức phạt có thể thay đổi tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra. Ví dụ, hành vi không dọn sạch vật liệu dễ cháy trong hành lang an toàn PCCC, không có giải pháp ngăn cháy lan, hoặc vi phạm quy định PCCC để xảy ra cháy nổ đều có các mức phạt tiền cụ thể, thậm chí có thể bị áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Mức phạt tối đa trong lĩnh vực PCCC đối với cá nhân lên đến 50 triệu đồng và đối với tổ chức lên đến 100 triệu đồng theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP.

Tuân thủ pháp luật về PCCC không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của mỗi cá nhân, tổ chức. Việc chủ động cắt cỏ dại phòng cháy, phát quang bụi rậm, giảm thiểu vật liệu cháy là hành động thiết thực thể hiện trách nhiệm với cộng đồng, góp phần đảm bảo an toàn cháy nổ, bảo vệ tài sản và tính mạng. Hãy tìm hiểu kỹ các quy định PCCC hiện hành, đặc biệt là Nghị định 50/2024/NĐ-CP, và thực hiện nghiêm túc để tránh những rủi ro không đáng có.